Duidelijk en helder schrijven, hoe doe je dat?
Dit artikel van Marieke verscheen ook op Intermediair.
Duidelijk schrijven. Begrijpelijke taal gebruiken. Rekening houden met je lezer. Hoe doe je dat eigenlijk? De volgende tips helpen je bij het opstellen van een heldere tekst:
Bepaal waarom je schrijft
Het klinkt simpel, maar bedenk het maar eens: waarom schrijf je? Schrijf je bijvoorbeeld om te informeren, om te overtuigen of heb je misschien zelf een vraag aan de lezer? Een schrijfdoel biedt focus en houvast. Zorg dus dat je dit doel duidelijk voor ogen hebt voordat je begint met schrijven. Heb je zelf duidelijk waarom je schrijft? Meld dit dan ook aan je lezers! Zo weten zij waarom ze jouw tekst moeten lezen. Zet het er desnoods expliciet in: ‘ik schrijf je omdat…’.
Bepaal voor wie je schrijft
Nu je weet waarom je schrijft, is het tijd om stil te staan voor wie je schrijft. Probeer je zo goed mogelijk in te leven in degene die jouw tekst leest. Vraag jezelf af:
• Wat weet mijn lezer al wel – of juist nog niet – over het onderwerp van mijn tekst?
• Snapt mijn lezer alle woorden die ik gebruik?
• Verwacht mijn lezer deze brief, mail of tekst (of komt het juist als verrassing)?
Door rekening te houden met de kennis en het niveau van je lezer wordt je tekst begrijpelijker.
Schrap
Schrijven is schrappen. Hoe bondiger je schrijft, hoe duidelijker je tekst vaak is voor de lezer. Schrap dan ook alle woorden of zinnen die onvoldoende bijdragen aan het beantwoorden van jouw ‘waarom’. Ook alles wat verwarrend zou kunnen zijn voor je publiek, kun je weglaten. Zelf vind ik schrappen ontzettend moeilijk. Ik houd stiekem wel van een lange aanloop of een ingewikkelde zin. Maar hoe mooi je zin ook is, soms is het beter om ’m in te korten of helemaal weg te laten. Uit onderzoek blijkt namelijk dat een zinslengte van 10 tot 15 woorden makkelijk te begrijpen is. Ga je richting de 20 woorden, dan wordt het voor veel lezers al (te) ingewikkeld.
Puntjes op de i
Nu je bovengenoemde tips hebt toegepast, is het tijd om de puntjes op de i te zetten. Natuurlijk kun je altijd blijven aanpassen, maar probeer in ieder geval onderstaande punten te verwerken in je tekst:
• Maak je zinnen actief
Het wordt lastig gevonden om duidelijke teksten te schrijven.
Duidelijke teksten schrijven is lastig.
• Wissel lange zinnen af met korte zinnen
Je kunt natuurlijk elke zin die je schrijft heel erg lang maken, maar dit maakt het voor de lezer lastiger om te begrijpen wat je nu echt bedoelt.
Natuurlijk kun je lange zinnen gebruiken. Dit maakt je tekst wel onduidelijker.
• Gebruik geen (of zo min mogelijk) vakjargon
We moeten strategisch manoeuvreren om te voldoen aan de learning-goals van alle trainees.
We moeten rekening houden met de wensen van alle deelnemers.
• Gebruik geen afkortingen
Ik heb een aantal tips m.b.t. het duidelijk schrijven van een tekst.
Ik heb een aantal tips om duidelijke teksten te schrijven.
Laatste check
Wil je weten of je tekst echt duidelijk is? Laat hem dan eens snel doorlezen door een ander en vraag diegene wat hij van je tekst onthouden heeft. Als je tekst correct wordt samengevat, heb je een kraakheldere tekst geschreven. Zo niet, pas je tekst dan nogmaals aan met hulp van bovenstaande tips.
Waak er wel voor dat je niet blijft aanpassen. Je schrijft natuurlijk het liefst een tekst die voor honderd procent duidelijk is, maar helaas (of gelukkig maar) is geen enkele tekst perfect. Bovenstaande tips helpen je in ieder geval om je tekst zo helder mogelijk te maken. Dus onthoud: ken je waarom en je publiek, schrap er op los, en schrijven maar!