Met deze tips schrijf jij elke tekst overtuigender
Dit artikel van Marieke verscheen ook op Intermediair.
Wat vind je overtuigender?
A: Een aansprekende en prikkelende tekst, waarin geen enkele onderbouwing of nadere toelichting staat voor wat er allemaal gezegd wordt.
B: Een tekst waarin alles uitvoerig wordt besproken en onderbouwd, maar waar niet doorheen te komen is.
Jouw antwoord op deze vraag is waarschijnlijk niet zo zwart-wit. Voor veel mensen ligt het antwoord ergens in het midden. En dat is niet zo gek, want in de argumentatietheorie weten ze dit al lang. Om te overtuigen moet je namelijk altijd een balans zien te vinden. Balanceren tussen redelijkheid en effectiviteit. Oftewel: je moet strategisch manoeuvreren.
Strategisch wat?
Strategisch manoeuvreren – of balanceren – houdt in dat je tijdens het schrijven van een overtuigende tekst twee doelen nastreeft.
Doel 1: redelijkheid
Je wilt dat het publiek jou ziet als iemand die redelijk en betrouwbaar is. Iemand die in zijn tekst alle kanten van een verhaal belicht, en niet alleen denkt aan zijn eigen belang.
Doel 2: effectiviteit
Bij effectiviteit gaat het om het winnen van de discussie. De lezers aan jouw kant krijgen en overtuigen van jouw standpunt.
Door je aan deze doelen te houden, wordt je tekst maximaal overtuigend. Maar hoe doe je dit?
Redelijkheid
Om ervoor te zorgen dat lezers je redelijk vinden, moet je je tijdens het schrijven constant afvragen: ‘is alles voor iedereen duidelijk?’. Dit gaat niet alleen over de begrijpelijkheid van de woorden die je gebruikt. Het is minstens zo belangrijk dat je je lezers goed informeert, en ze een helder beeld geeft van de discussie. Door alle kanten van het verhaal te belichten, en dus geen belangrijke zaken weg te laten omdat dat je beter uitkomt, zal je publiek jou zien als een redelijke schrijver.
Er zijn veel verschillende manieren waarop je aan je lezers kunt tonen dat jij een redelijk iemand bent:
- Maak expliciet duidelijk wat jouw standpunt is.
- Leg uit – indien dit aan de orde is – wie de tegenstander/tegenpartij is
- Leg uit – indien dit aan de orde is – wat het standpunt van de tegenpartij is
- Belicht alle kanten van het verhaal. Laat dus geen zaken weg omdat dit jou goed uitkomt.
- Breng alleen informatie naar voren brengen die je op eerlijke wijze hebt verkregen. Dus: geen roddels en speculaties
- Leg de tegenpartij geen woorden in de mond. Breng de informatie zo neutraal mogelijk
- Breng geen onjuiste argumentatie (drogredeneringen) naar voren
- Zorg ervoor dat je tekst geen spelfouten bevat, een logische structuur heeft én er mooi uitziet
Effectiviteit
Het doel van effectiviteit is: de lezer aan jouw kant krijgen. Om dit te bereiken kun je alles in de strijd gooien: framing, beeldspraak, inspelen op emoties… Maar, ook ‘simpelweg’ de juiste argumenten gebruiken is effectief. Alles kan dus, zolang het jouw standpunt – het liefst op een aantrekkelijke manier – onderbouwt. Veelgebruikte manieren om effectief over te komen zijn:
- Onderbouw je standpunt met goede, logisch geldende argumenten
- Formuleer je standpunt zó dat je het er haast niet mee oneens kunt zijn
- Maak gebruik van ‘mooimakers’ in je tekst, zoals:
- Metafoor
- Drieslag
- Alliteratie
- Maak een connectie met je publiek, door middel van:
- Humor
- Persoonlijk verhaal
- Anekdote
Balance is key
Om écht te overtuigen, is het belangrijk om in je tekst de balans te vinden tussen het redelijkheidsdoel en het effectiviteitsdoel. De balans moet je zien te behouden op zowel woordniveau, zinsniveau als over de gehele tekst. Door te balanceren – oftewel, strategisch manoeuvreren – zorg je ervoor dat je overtuigingskracht optimaal benut.
Een tekst waarin alle kanten van het verhaal worden belicht, zonder dat er enige aandacht wordt besteed aan het effectiviteitsdoel wordt al snel saai. Maar, schiet je juist te ver door in het nastreven van het effectiviteitsdoel? Grote kans dat je lezers je dan als een praatjesmaker zien. Onthoud dus de volgende keer dat je een tekst schrijft: redelijkheid + effectiviteit = overtuigend.