Overtuigend spreken en presenteren: 6 tips van de expert

Dit artikel van Roeselien verscheen ook op Intermediair.

‘Ja, maar bij ons werkt het niet zo’. Dat is zo ongeveer de standaardreactie die ik van deelnemers krijg wanneer ik een training verzorg bij bedrijven met een wetenschappelijke, beleidsmatige insteek. ‘Wij moeten plannen en adviezen toelichten, geen verhaal vertellen’.

Oh nee? Juist wel! Ieder publiek wil meegenomen worden in een verhaal. Overtuigd worden, geprikkeld worden. Of je nu spreekt voor je collega’s tijdens een vergadering, je punt maakt in een een-op-een gesprek of een presentatie geeft voor een volle zaal. Maar hoe doe je dit precies? Ik deel graag een aantal van mijn beste tips voor spreken in het openbaar met je.

Wees relevant

Tijdens de eerste 30 seconden van jouw presentatie of pitch wil je luisteraar maar één ding weten: wat heb ik hieraan? Waarom moet ik naar jou luisteren? Oftewel: what’s in it for me? Bedenk van tevoren dan ook goed voor wie je spreekt (wie je doelgroep is) en waarom jouw verhaal interessant is voor dit publiek. Als je deze vraag niet binnen een halve minuut kunt beantwoorden, is je publiek niet geraakt en dus niet gemotiveerd om verder nog naar je te luisteren.

Let er bij het bedenken van je ‘waarom?’ wel goed op dat jouw verhaal écht van toegevoegde waarde moet zijn voor je publiek. ‘Omdat het nu eenmaal op de agenda staat’ is uiteraard geen prikkelend antwoord.

Wees bewust van je non-verbale communicatie

Hoe jouw verhaal overkomt is voor een groot deel afhankelijk van je non-verbale communicatie. Je stage presence is essentieel bij het overtuigen van je publiek. Probeer tijdens het speechen, presenteren of pitchen dan ook écht aanwezig te zijn. Zet beide benen stevig in de grond. Neem even de tijd om te wennen aan de ruimte die je inneemt. Voel dat je aanwezig bent in het hier en nu.

Ben je er helemaal? Vergeet dan niet je publiek aan te kijken, te glimlachen en een open houding aan te nemen. Laat emotie zien in je gezicht en maak gebruik van overtuigende handgebaren.

Gebruik een structuur

Niets zo vervelend als een onsamenhangend verhaal. Je publiek wil weten waar het aan toe is. Mijn tip: neem je luisteraars als het ware bij de hand en ‘loop’ samen met ze door je verhaal of presentatie heen. Doe dit aan de hand van het volgende model: (1) Vertel wat je gaat vertellen, (2) Vertel het, (3) Vertel wat je hebt verteld.

Door deze volgorde aan te houden, zorg je ervoor dat je verhaal een duidelijk begin, midden en einde heeft. Dit klinkt simpel, maar het écht consequent toepassen blijkt voor veel van mijn trainees altijd nog een hele uitdaging. Probeer het zelf maar eens!

Houd het levendig

Je kunt inhoudelijk nog zo’n interessant verhaal hebben, maar als je het niet inspirerend brengt haakt de helft van je publiek af. Het gaat namelijk niet alleen om wat je zegt, maar juist ook om hoe je het zegt. Bedenk dan ook goed hoe jij je verhaal wilt aankleden. Veelgebruikte ‘mooimakers’ zijn: een aansprekende anekdote, een inspirerende quote of een verhelderende metafoor.

Mooimakers zorgen er niet voor dat je wegblijft van de inhoud, maar zorgen er juist voor dat de inhoud duidelijker en overtuigender aankomt bij je publiek. Belangrijk hierbij is wel: zorg dat de aankleding van je verhaal bij jou past. Houd het authentiek.

Blijf gewoon ademhalen

Makkelijker gezegd dan gedaan natuurlijk, maar echt: haal rustig adem. Als je niet relaxed bent, ben je minder overtuigend. Probeer je zenuwen te verminderen door ‘diep’ adem te halen. Als je je ademhaling in je buik voelt in plaats van op je borst, zullen je zenuwen verminderen en spreek je zelfverzekerder.

Durf te falen

Je kunt alle spreektips en tricks nog zo goed hebben doorgenomen, uiteindelijk komt het neer op niets minder dan het gewoon te dóén. Tot slot dan ook een laatste – en misschien wel de belangrijkste – tip: wees niet te streng voor jezelf. Bedenk dat jouw publiek uiteindelijk bestaat uit ‘ook maar gewoon mensen’, die net als jij hun eigen onzekerheden hebben. Juist door te vallen en weer op te staan leer je overtuigend spreken.